Paletmes schilderen

Iets nieuws proberen? Dan is het schilderen met paletmes een leuke en tevens leerzame uitdaging. Dit is voor fijnschilders een uitdaging, omdat er tijdens het paletmes schilderen weinig aandacht wordt besteed aan de details. Schilder je helemaal niet, maar wil je wel weten wat het paletmes schilderen precies inhoud? Dan is het verstandig om een aantal YouTube filmpjes te bekijken waarin deze schildertechniek wordt uitgelegd. Wanneer jezelf wilt schilderen met een paletmes, dan is het belangrijk om rekening te houden met onderstaande voorwaarden:

• Veel verf gebruiken: als je echt wilt experimenteren heb je heel veel verf nodig op je paletmes.
• Wees niet bang: durf te schilderen, want anders is de kans groot dat je schilderij gaat mislukken.
• Niet teveel kleuren: wanneer je begint met het paletmes schilderen kun je het beste eerst twee kleuren gebruiken. Vervolgens kun je de kleuren mengen met wit of zwart om nog meer variatie aan te brengen in het schilderij.

Paletmessen vergelijken

Natuurlijk is het belangrijk om eerst rustig te beginnen, maar wanneer je echt wilt groeien in het paletmes schilderen zal je moeten gaan experimenteren. Daarnaast is het ook zo dat niet elke kunstenaar gebruik maakt van een schildersmes. Een aantal bekende kunstenaars die een schildersmes gebruiken zijn: Rembrandt, Fragonard, Frans Hals, Titiaan, Courbet, Riopelle en Nicolas de Staël.

Wat is een schilders- of paletmes?

Naast een paletmes bestaat er ook een schildersmes. Een paletmes wordt in dit geval gebruikt om de verf op het palet te mengen. Daarentegen is een schildersmes weer bedoeld voor het aanbrengen van de verf op het schildersdoek. Het is namelijk zo dat een schildersmes een gebogen steel heeft, waardoor je tijdens het aanbrengen van de verf op het doek je hand niet de verf zal aanraken. Echter is het ook gewoon mogelijk om met een schildersmes de verf op het palet te mengen, mits deze groot genoeg is. Daarnaast hebben veel kunstenaars de voorkeur voor een schildersmes, omdat deze erg flexibel is in gebruik.

klick für quelle

De schilder- en paletmessen zijn niet echt scherp, waardoor je dus niet per ongeluk het doek kunt beschadigen. Daarnaast is het wel mogelijk om met de zijkant van het mes krassen te maken in de aangebrachte verf. Vaak wordt dit met opzet gedaan om leuke effecten te creëren op het doek. Je kunt daarom niet echt spreken van een mes, maar meer over een soort van spatel welke je voor bijna alle verfsoorten kunt gebruiken.

Schildersmes

Een schildersmes is uitgerust met een metalen spatel, welke wordt gebruikt voor het aanbrengen van de verf op het doek. In dit geval smeer je met de onderzijde van het mes de verf, welke je eerst van het palet neemt, op het doek. Hierbij is het belangrijk dat je het schildersmes parallel met het doek gebruikt. Zo voorkom je namelijk dat je vingers de verf aanraken. Daarnaast is een schildersmes met name geschikt voor het aanbrengen van textuur in een schilderij (impasto). Ook zijn schildersmessen verkrijgbaar in diverse bladvormen, waaronder: langwerpig, ruitvormig en rond.

Paletmes

Een paletmes wordt soms ook weleens omschreven als een plamuurmes, welke je gebruikt voor het mengen van de verf op een palet of glasplaat. Met behulp van een paletmes kun je namelijk eenvoudig de juiste hoeveelheid verf afnemen, mengen en de textuur bepalen. In tegenstelling tot een schildersmes is een paletmes niet echt flexibel. Ook is het metalen gedeelte niet gebogen, waardoor deze evenredig staat met het handvat. Tijdens het mengen komen beide zijden van het mes in aanraking met de verf.

Voordelen schilderen met paletmes

Het schilderen met paletmes kent een aantal voordelen. Zo werk je met een paletmes van groot naar klein en dus van overzichtelijk naar details. Hierdoor wordt je als het ware gedwongen om details in het schilderij aan te brengen. Daarnaast kunnen er ook onverwachte effecten ontstaan, welke je waarschijnlijk niet van plan was om te maken. Sommige kunstenaars vinden dit eerder een nadeel dan een voordeel, waardoor zij het paletmes schilderen links laten liggen. Het experimenteren en accepteren van onverwachtheid staat bij het paletmes schilderen daarom ook centraal.

Hieronder een filmpje waarin het paletmes schilderen wordt uitgelegd.

Schilderen met paletmes van Atelier magazine op Vimeo.

Paletmes gebruiken

Wanneer je textuur wilt aanbrengen in een schilderij kan een paletmes zeker goed van pas komen. Daarnaast worden paletmessen ook voornamelijk gebruikt voor pasteus werk (impasto). Hiermee wordt bedoeld dat de verf in dikke lagen wordt aangebracht op het doek, waardoor de textuur goed zichtbaar is. Wanneer je een paletmes wilt gebruiken is het verstandig om eerst de juiste kleuren op het palet te mengen. Vervolgens doe je de gewenste kleur op de onderzijde van het mes. Smeer de verf in dikke lagen uit over het doek, dus niet te dun. Daarnaast kun je de verf ook gewoon rechtstreeks vanuit de tube aanbrengen op je paletmes.

Met behulp van een paletmes kun je dus eigenlijk grote vlakken creëren van verschillende kleuren. Indien gewenst kun je het mes ook gebruiken om de kleuren op het doek te mengen. Daarnaast kun je een schildersmes gebruiken om de verf van het doek (of andere ondergrond) te schrapen. Krassen maken in de nog natte verf? Dan kun je gewoon de zijkant van het schildersmes gebruiken. Wanneer je een groot oppervlak wilt schilderen kun je in plaats van een schildersmes ook een plamuurmes gebruiken. Hierdoor kun je niet alleen meer verf in één keer aanbrengen op de ondergrond, maar ook nog eens sneller werken.

Effect van paletmes schilderen

Zoals al eerder werd beschreven breng je met het paletmes schilderen dikke lagen verf aan op het doek. Hierdoor zal een groot deel van het doek worden bedekt. Daarnaast zorgt het paletmes schilderen ervoor dat de geschilderde vlakken een opstaande rand krijgen (driedimensionaal). Dit zorgt ervoor dat er schaduwen ontstaan in het schilderij, waardoor de geschilderde vlakken nog meer opvallen.
Je kunt met een schildersmes ook twee of meer lagen verf over elkaar aanbrengen. In dit geval is het belangrijk dat de eerste laag is opgedroogd, voordat de volgende laag wordt aangebracht.

Als je de verf over elkaar hebt aangebracht kun je ervoor kiezen om met de zijkant van het schildersmes een aantal krassen in de verf te zetten. Hierdoor zal de onderste kleur verf zichtbaar worden, waardoor er een mooi effect ontstaat (wordt ook wel sgraffito genoemd). Daarnaast kunnen effecten eenvoudig worden veranderd als je gaat experimenteren met de hoeveelheid verf en de kracht welke je uitoefent op het mes.

Paletmes onderhouden

Klaar met het paletmes schilderen? Dan is het tijd om beide kanten van het mes grondig schoon te maken met water. Wanneer de zijkanten van een mes scherp worden, door veel gebruik, dan is het verstandig om deze bot te maken. Dit doe je door het mes tegen een steen te schuren of een vijl te gebruiken.