Abstract schilderen

Bij het abstract schilderen is de realiteit vaak niet belangrijk. Abstracte schilderijen zijn namelijk een vorm van abstracte kunst, welke weer een richting is binnen de moderne kunst. Deze kunststijl kenmerkt zich door het niet altijd weergeven van natuurlijke objecten, zoals bomen of planten. Daarnaast worden er met name onderliggende principes zichtbaar gemaakt door met diverse kleuren, vormen, ritmes en contrasten te werken. De abstracte schilderkunst is in de 20^e eeuw ontstaan en tegenwoordig nog erg populair onder schilders.

Boeken over abstract schilderen vergelijken

Het lijkt misschien eenvoudig om een abstract schilderij te maken, waardoor beginnende kunstenaars het abstract schilderen vaak onderschatten. De abstracte schilderkunst doorbreekt namelijk de traditionele en klassieke regels van schilderen. Hierdoor kan het abstract schilderen vaak uitdagender zijn dan wanneer je bijvoorbeeld een bloemen schilderij maakt. De kunstenaar staat namelijk voor de uitdaging om de regels te doorbreken en zelf te bepalen wat nou echt kunst is.

Abstract schilderen stappenplan

Hieronder zal in een aantal stappen worden uitgelegd hoe je abstract leert schilderen. Naast deze stappen vind je onderaan deze pagina ook een filmpje, welke precies laat zien hoe een abstract schilderij wordt opgebouwd.

1. Voorbereiden

Ten eerste is het belangrijk om een schildersdoek te halen. Je mag hierbij zelf bepalen welke grootte het doek heeft en/of deze geprepareerd is (opgespannen en bedekt met een grondlaag). Echter wordt er tijdens het abstract schilderen vaker voor een onbewerkt schildersdoek gekozen. Naast een schildersdoek kun je natuurlijk ook voor een andere ondergrond kiezen, zoals bijvoorbeeld papier. Gaat je voorkeur uit naar een gekleurde ondergrond? Dan is het verstandig om het doek eerst van gesso (primer) te voorzien.

Verzamel alle schildersbenodigdheden, zoals: acrylverf, penselen, paletmes, schildersezel etc. Daarnaast is het verstandig om oude kleren aan te trekken en de vloer te bedekken met oude kranten. Zeker wanneer je de verf op het doek gaat spatten, wat een veel gebruikte manier is van abstract schilderen. Weet je niet precies welke kleuren goed bij elkaar passen? Dan is het verstandig om gebruik te maken van een kleurenwiel- of kaart. Deze laat namelijk zien welke kleuren elkaar aanvullen.

2. Geometrisch abstract schilderij

Je kunt ervoor kiezen om eerst de ondergrond te bedekken met gesso. Doe een paar klodders gesso op het doek en smeer deze vervolgens uit met een paletmes. Hierdoor kun jezelf bepalen hoe de textuur van de ondergrond gaat worden. Meteen beginnen met schilderen op een leeg doek is natuurlijk ook gewoon mogelijk.

Plak met schilderstape een aantal lijnen op het doek, welke elkaar kruisen. Er zullen dan geometrische vormen ontstaan, zoals: vierkanten, driehoeken en rechthoeken. Daarnaast zal de tape je helpen om duidelijke en strakke lijnen te kunnen creëren. Heb je geen schilderstape of ben je bang dat bij het verwijderen van de tape er gaten zullen ontstaan in het doek? Geen probleem, je kunt namelijk ook lijnen maken met een liniaal en potlood.

Wanneer je de lijnen hebt gemaakt is het tijd om te bepalen welke kleuren je gaat gebruiken. Meng vervolgens de kleuren op een palet, bord of gewoon op het schildersdoek zelf. Als je de kleuren op het doek gaat mengen zal je wel minder controle hebben over het eindresultaat. Schilder nu de vormen, welke zijn ontstaan door de lijnen, met een kleur naar keuze. Hierbij is het niet noodzakelijk om alle vormen van een kleur te voorzien.

Is het schilderij klaar? Dan kun je de tape van het doek halen. Het is verstandig om dit te doen wanneer de verf nog nat is, want dan zullen de randen scherper en duidelijker zijn. Als je dit bij een droog schilderij doet is de kans namelijk groot dat je ook verf verwijderd. Daarnaast zullen de randen ook minder mooi zijn. Na het verwijderen van de tape zullen er witte lijnen ontstaan. Deze lijnen kun je gewoon zo laten of ook een kleur geven.

3. Minimalistisch geometrisch abstract schilderij

Net zoals in de voorgaande beschrijving werd uitgelegd heb je de keuze om het schildersdoek van een grondlaag te voorzien of deze gewoon leeg te laten. Als je een grondlaag wilt maken kun je gebruik maken van gesso. Daarnaast kun je ook bijvoorbeeld karton als ondergrond gebruiken, dan heb je helemaal geen grondlaag nodig.

Maak met een liniaal en potlood meerdere horizontale lijnen op het doek, welke voldoende ver van elkaar afstaan. Vervolgens trek je ook verticale lijnen, zodat er nog meer vierkanten en rechthoeken ontstaan. In dit geval is het belangrijk om rekening te houden met de hoeveelheid lijnen, welke je op het doek zet. Bij minder lijnen zullen namelijk de vormen groter zijn.

Het is nu tijd om te gaan schilderen. Maak de lijnen zwart, zodat het schilderij op een soort van raster gaat lijken. Daarnaast kun je ervoor kiezen om zowel dunne als dikke lijnen te maken. Geef vervolgens een aantal vormen een primaire kleur (rood, blauw of geel). Het is hierbij belangrijk om niet alle vormen van een kleur te voorzien, omdat het schilderij anders te druk zal worden. Kies daarom maar een paar vormen uit, welke zo meer zullen opvallen.

4. Gestueel abstract schilderij

Bij deze manier van abstract schilderen wordt er vaak voor gekozen om het schildersdoek op de vloer te leggen. Bij het gestueel schilderen (actionpainting) breng je namelijk de verf op diverse manieren aan op het doek, waardoor een horizontale positie vaak handiger is. Echter mag je tijdens het schilderen het doek ook gewoon verplaatsen. Zo kun je bijvoorbeeld leuke effecten creëren door het doek rechtop te zetten wanneer de verf nog nat is.

Het schilderproces staat bij het gestueel abstract schilderen centraal, waardoor het niet de bedoeling is om een specifiek onderwerp te schilderen. Houd je daarom vooral bezig met het aanbrengen van verf op het doek. Daarnaast is het verstandig om te gaan experimenteren met verschillende schildermethoden, zodat je erachter komt welke je echt leuk vindt. Ook kun je de kleuren gewoon tijdens het schilderen uitkiezen en/of mengen, omdat bij het maken van een gestueel abstract schilderij geen specifiek kleurenpalet nodig is.

Een uniek en niet van tevoren bedacht schilderij maken? Dan is het misschien leuk om verf op het doek te gieten. Bepaal zelf hoeveel verf je wilt gieten en vanaf welke hoogte je dit gaat doen. Bij een hoog standpunt zal je namelijk meer spetters creëren terwijl dit bij een laag standpunt niet het geval zal zijn. Daarnaast kun je ook een hulpmiddel (penseel, rietje, tandenborstel etc.) gebruiken om verf op het doek te spatten of druppelen.

Naast gieten, spatten of druppelen kun je ook met je ogen dicht schilderen. Bij deze manier laat je een penseel over het doek bewegen zonder te weten hoe het eindresultaat gaat worden. Daarnaast mag jezelf bepalen wanneer het schilderij af is. Klaar met schilderen? Doe je ogen open, maar pas het schilderij niet meer aan. Het is namelijk de kunst om precies op tijd te stoppen.

Tips om abstract te schilderen

1. Zoals al eerder werd beschreven draait het niet om het eindresultaat, maar om het schilderproces (ervaring). Je bent namelijk aan het interpreteren in plaats van schilderen. Echter mag je van te voren wel gewoon nadenken over een mogelijke aanpak, maar stel zeker geen grenzen.
2. Het is verstandig om het een en ander te weten over compositie, maar ook weer niet teveel. Een goed abstract schilderij is namelijk vaak gebaseerd op één basisprincipe van compositie.
3. Voordat je begint met schilderen is het verstandig om je hoofd even helemaal leeg te maken. Je kunt dan beter de focus leggen op de kleuren en het doek.